राष्ट्रिय मा.वि. सुखडको जग्गा २२ वर्ष देखी व्यापारीको कब्जामा

कैलालीको घोडाघोडी नगरपालिकामा रहेको राष्ट्रिय माध्यमिक विद्यालयको २ बिघा जग्गा विगत २२ वर्ष देखी व्यापारी तथा ठुलाबडाको कब्जामा रहेको तथ्य फेला परेको छ । विद्यालयको नाममा दर्ता श्रेस्ता कायम भएको कित्ता नम्बर ९७ र २५१ को जग्गामा व्यापारिक प्रयोजनका लागी भन्दै २०५८ साल देखी विभिन्न मितिमा विद्यालय सँग सम्झौता गरेका स्थानीय व्यापारीहरू हाल उक्त जग्गा नै आफ्नो भन्दै दाबी गरिरहेका छन् ।

२०५५ सालमा नाप जाँच भएको विद्यालयको जग्गा भाडामा लिई हाल १ सय ६६ जना बसोबास गरिरहेका छन् । त्यस मध्ये १ सय ११ जनाको अभिलेख विद्यालय सँग सुरक्षित रहेको छ । सम्झौता पत्रमा हस्ताक्षर गरेकाहरूले समेत हाल सम्म भाडा रकम विद्यालयलाई बुझाएका छैनन् बरु सो जग्गा आफ्नै भएको भन्दै भाडा सङ्कलनमा अवरोध गरिरहेका छन् ।

विद्यालय रहेको अभिलेख अनुसार शान्तु देवी रिजालका श्रीमान् भिमप्रसाद रिजालले २०५९ साल वैशाख २४ गते मासिक १७५ रुपैयाँ तिर्ने गरी भाडा सम्झौता गरेका छन् । भाडा सम्झौता भएको विद्यालयको जमिनमा बनेको अस्थायी संरचनामा विद्युत् लाइन जडान गर्ने प्रक्रियाका लागि शान्तु देवी रिजालले २०६३ साल माघ २५ गते पुनः अर्को सम्झौता गरेकी छन् । तर विद्यालयका अनुसार उनै रिजालले विद्यालयको जग्गा भाडामा नलिएको र बसिरहेको जग्गा आफ्नै भएको दाबी गर्दै आएकी छन् ।

यस्तै हाल घोडाघोडी बहुमुखी क्याम्पसका क्याम्पस प्रमुख समेत रहेका लक्ष्मी प्रसाद भट्टराईले २०६६ साल माघ २७ गते विद्यालय सँग जग्गा भाडाको सम्झौता गरेका छन् । यसै विद्यालयका पूर्व प्रधानाध्यापक खेमराज जोशी र होमकान्त आचार्यले समेत जग्गा भाडामा लिएको विद्यालयको अभिलेखले जनाएको छ । जोशीले २०५८ माघ ३० गते र आचार्यले २०५८ माघ २५ गते भाडाको सम्झौता गरेका छन् । तर उनीहरूले हाल सो जग्गा अन्यलाई बिक्री गरिसकेको श्रोतको दाबी छ ।

विद्यालयको जग्गा भाडा सम्झौता गर्नेमा स्थानीय तिलक प्रसाद भट्टराईले २०५८ साल माघ २५ मा, मानबहादुर मल्लले २०६३ माघ २८ गते, शिवप्रसाद सापकोटाले २०६३ माग २८ गते, स्थानीय हिमाल ज्ञवालीले २०६३ माघ २१ गते विद्यालय सँग सम्झौता गरेका छन् । उनीहरू सहित १ सय ११ जनाको अभिलेख विद्यालयमा सुरक्षित छ । घोडाघोडी क्षेत्रकै प्रभुत्व राख्ने व्यक्तिहरूले विद्यालयको जग्गामा रजगज चलाई रहेको विद्यालयको भनाई छ ।

“यो ठाउँका लागि महत्त्वपूर्ण योगदान गरेका, ठाउँका लागी आवश्यक र प्रभावशाली व्यक्तिहरूले नै विद्यालयको जग्गा कब्जा गरेका छन् । विद्यालयलाई उनीहरूले नै असहयोग गरिरहेका छन् । अनि कसरी बन्छ ठाउँ ?” विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष खगेन्द्र हमालले निर्भीक पोस्टलाई भने ।

जग्गा अभावमा ५ वर्ष देखी रोकियो विशेष विद्यालयको काम 
फरक क्षमता भएका विद्यार्थीहरूका लागी छुट्टै सुविधा सम्पन्न विद्यालय स्थापना गर्ने सरकारको नीति अनुसार सुदूरपश्चिम प्रदेशको एक मात्र विद्यालय निर्माण तथा सञ्चालनका लागी २०७५ सालमा घोडाघोडी छनौट भई योजना आएको थियो । स्थानीय डोडानदी किनारको जमिन देखाउँदै तत्कालीन शिक्षा मन्त्री गिरिराजमणि पोख्रेलबाट शिलान्यासको कर्मकाण्ड पुरा गरे पनि अन्ततः त्यो ठाउँ भवन निर्माण लागी उपयुक्त भएन । विद्यालयका अनुसार सो भवन निर्माणका लागी २०७५ सालमै करिब एक करोड रकम आएको थियो ।

भवन निर्माणका लागि नदी किनारको जग्गा उपयुक्त नहुने र विद्यालयको आफ्नो जग्गा अरूको कब्जामा रहेपछि हाल सम्म पनि विशेष विद्यालयको काम अघि बढ्न सकेको छैन । वर्तमान व्यवस्थापन समितिले सो भवन निर्माण गर्न स्थानीयको कब्जामा रहेको कित्ता ९७ र २५१ नम्बरको आफ्नै जग्गा खाली गराउने अभियान थालेको छ । तर सरोकारवाला निकाय र व्यक्तिहरूले यस्तै असहयोग गर्ने हो भने जग्गा खाली गर्ने काम विद्यालयलाई फलामको चिउरा पचाउनु सरह हुने देखिएको छ ।